HERŞEY KOLAY OLMADAN ÖNCE ZORDUR

Yazan :Recep Selim Akıcı

Her olimpik spor dalında olduğu gibi Kürek sporunda bir sporcunun olimpik seviyede başarılı olma yolu birçok fedakârlıklar ve çok yüksek istek gerektirir. Antrenman disiplinine sadakat ve sabır hedefe ulaşmanın en önemli unsurlarındandır.

Bu büyük ideal ve mücadelede sadece sporcular değil Federasyonların ve Teknik ekibin çok iyi organize ve koordine etmesi gereken faktörler vardır.

Planlanıp önceden tespit edilmiş hedeflere zamanında başarı ile ulaşmayı sağlıyacak gerekli girişimlerde bulunmak ve risk faktörlerine karşı tedbirleri almak idari ve teknik kadronun görevidir.

Antrenman planlarında Adaptasyon

Sportif performansta en üst seviyede yüklere adapte olma, uyum sağlama o seviyede mücadele gücüne ulaşmada gerekli adaptasyon süreci için disiplin ve sabır Kürekçi, antrenör, kulüb, federasyon, tüm taraflar için başarının anahtarıdır.

Antrenman biliminde adaptasyon çeşitli ifadelerle tarif edilebilinir, en basit biçimi ile;

’’ Antrenmanlara uyum sağlama, Antrenmanların sistemli biçimde tekrar edilmesi sonucunda ortaya çıkan tüm değişimlerin toplamıdır.

Bilindiği üzere Performans gelişimi ile ilgili süreç şöyle işlemektedir

Antrenman uyaranı → Hücresel ve sistemik Adaptasyon → Performans Değişikliği

Tahta çubuk deneyi :

 İki ucundaki taşıma takozu üzerine konan tahta çubuk örneği ile anlatmaya çalışırsak:

1)Bu Tahta çubuk üzerine bir ağırlık konulduğunda konulan yük (Load)ile tahta çubuğun taşıma kapasitesi  ile (stress) uyumlu ise tahta çubukta herhangi bir şekil değişimi olmaz.

2)Eğer tahta çubuğun üstüne kaldırabileceğinden daha fazla ağırlık (Load) konulursa bu yük tahta çubukta bir gerilim yaratır(strain )ve tahta çubuk bu yük sebebi ile aşağı doğru yay yaparak şekil değiştirir deformasyon başlar.

Biz oluşan bu deformasyonu tahta çubuğun önceki orijinal hali ile mukayese ederek ne kadar deformasyon olduğunu ölçebiliriz ve bunu yaratılan GERİLİM (strain)olarak tarif edebiliriz.

 Eğer tahta çubuk üzerine konan bu yük kaldırılırsa tahta çubuk yavaş yavaşta olsa eski orijinal şekline döner ,bunda bir problem yoktur geçici deformasyon ile ADAPTASYON oluşmuş tur.

3) Ancak uygulanan yük arttırılmaya devam edilirse tahta çubuğun taşıma kapasitesini aşıp tolere edemeyecek düzeye ulaşırsa Tahta çubuk bu yüke dayanamaz ve KIRILIR .

Artık tahta çubuğun eski orijinal haline dönme imkânı kalmamıştır bu istenmeyen bir durumdur.

Bu örneği Antrenman bilimine uyarlayarak kullanmak istersek şöyle açıklayabiliriz.

Sportif Performansta ilerleme olabilmesi için metabolizmada yeterli stres yaratılmış olması gereklidir.

Gelişme için gerilim gereklidir.

Sporcu üzerinde gelişme sağlayacak yeterli gerilime ulaşıldığında ADAPTASYON sağlanır.

 Fizyolojik ve psikolojik sistemler ADAPTASYON, ile buna cevap verir ve dayanıklılık performansı artar.

Burada önemli olan husus ve olması istenen;

’’Uygulanan antrenman yükünün yeterli gerilim yaratılması ve antrenman bittikten sonra sporcunun hızla toparlanmaya geçebilmesidir ‘’

Ancak uygulanan antrenman yükü sporcunun kaldırabileceğinin  çok üstünde ise ve uygulamaya ısrarla  devam edilirse  bu  yük sporcu üzerinde aşırı gerilim yaratacak ve  toksik yan etkiler ortaya çıkacaktır. Buda sporcunun performansında  fizyolojik psikolojik kırılmalarla sebebiyet verecektir.

Hedeflere ulaşılabilmek için planlanan antrenman programlarının Doğru yük dağılımı (TID) içermesi ve adaptasyon oluşması için sürede sabır hayati önem taşır.

Kürek sporunda aerobik güç dominanttır en önemli belirleyicidir.

Hücre içindeki  ‘’Cytochrome C’’ enzimi Mitokondri içerisinde ATP üretiminden sorumlu olan elektron taşıma zincirinde elektron taşımasından sorumlu hemoproteinlerdir.

Hücreler soluduğumuz havadaki oksijeni bu enzim sayesinde hücreye alır.

 Dayanıklılık performansında ‘’ Cytochrome C’’ varlığı çok önemli belirleyicidir.

Dayanıklılık performansında etkin olan yavaş kasılan fibrillerde en iyi ‘’ Cytochrome C’’ artışı i Max Vo2 nin %70-75 ine kadar olan yüklerde gerçekleştiği bilinmektedir.

Bunun için doğru planlar sonucu başarı getiren yıllık antrenman programlarında bu yük düzeyine kadar çalışmalara çok yüksek oranlarda (%80-90 ) yer verilir.

Antrenmanların şiddeti sınıflandırıldığında Adaptasyon süreleri farklıdır Laktat tolerans (%85-90) için 4-8 hafta  Aneorobik Central (% 95-100)için 4-6 haftalık adaptasyon  yeterli bulunurken   Aerobik güç Adaptasyonu için  aylar yıllar ve sabır gerekir.

Diğer taraftan yukarıda bahsettiğimiz dönemsel ihtiyaçlar gözardı edilerek  özellikle  yıllık planların hazırlık dönemlerinde yüksek şiddette yük içeren antrenman programların  sporcuların performansı üzerindeki olumsuz toksik etkilerini örneklemelerle bahsetmişken

 A.B.D. Mayo Clinic te  2021 yılında  Flockhard ve arkadaşlarınca  yapılan ‘’ Aşırı yüksek yoğunluklu eğzersiz antrenmanla kas mitokondriyal fonksiyonunun Bozulması ‘’ adı ile dünyanın en prestijli Tıb dergilerinde yayınlanan  çalışmada karşılaştırmalı eğzersiz  programlarının vücuda olan etkileri  labratuvar ortamında bir gurub  sağlıklı birey ile  test  edilmiştir.

 Yüksek yoğunluklu aralıklı (HİİT)antrenmanlar sonucunda sağlıklı deneklerde azalmış mitokondrial solunum ortaya çıkışı ile beraber Glikoz toleransının bozulması ve eş zamanlı olarak mitokodrial Fonksiyonların   bozulduğu ve bu durumun mitokondride hasara sebep olup  zarar verdiği  bulunmuştur.

Bu çok yeni bilimsel çalışma sonucu da bize düşük yoğunlukta çalışmaların dayanıklılık performansında en güvenli ve başarıya götüren en sağlıklı ve doğru yol olduğunu bir kez daha göstermiştir.

T.K.F. nin yeni Teknik yönetim modeli:

Türkiye Kürek Federasyonu yeni görev sürecinde çok önemli kararlar alarak sporcularımızın Olimpik seviyede başarıya ulaşmasını hedef olarak koymuş ve bu başarıya ulaşma heyecanını yaratan şartları oluşturmaya başlamıştır.

Bu anlamda TKF Bir teknik yönetim modeli oluşturmuş ve bu modelin içerdiği yıllık antrenman programlarını açık ve şeffaf olarak sporcu, antrenör tüm taraflarla düzenli olarak paylaşmaya başlamıştır.

 Günümüzde dünya çapında başarılı olarak başı çeken Hollanda İngiltere vb. ülkelerin Antrenman planları incelendiğinde POLARİZE (80-85 Düşük yoğunluk /15-20 çok yüksek yoğunluk) sistematiği kullandıklarını görmekteyiz.

TKF Teknik yönetiminin Antrenman Modeli Polarize sistematiği içermekte, her döngüde sporcuların özellikle aerobik güç potansiyelinin gelişmesi öncelikli hedef olarak konulmaktadır.

Yukarda bahsettiğimiz gibi performansta ilerleme olması için metabolizmada yeterli stres yaratılmış olması gerekir, ancak her sporcunun yüklenme kapasitesi bireyseldir.

 Antrenmanlarda sporcu üzerinde baskı yaratacak yük kimi kürekçi için gelişme yaratmak için yeterli olurken bir başka sporcu için fazla gelebilir.

 Bu anlayışla özellikle hazırlık dönemi boyunca Programlanan çalışmalarda Bireysellik önemsenerek sporcular antrenmanlarını Tek çifte teknelerinde yapmaları tercih edilmiştir.

Program kapsamında düşük şiddet te çalışmalar (F.C Max %55-75) büyük oranlarda yer almaktadır.

Düşük şiddetli çalışmalarda kullanılan tempo 18-20 olarak tespit edilmiştir ancak antrenmanda yükün kürekçinin vücudunda oluşturduğu baskı yoğunluğu çekilen tempo ya bağlı değildir.

Kürekçinin antrenman veya yarışmada etkileneceği yoğunluk düzeyi seçilecek Hız ile alakalıdır.

Hız ile Yoğunluk arasında bir korelasyon vardır ,Tempo ise bir enstrümandır yani hız oluşması için bir araçtır ancak ana temeli oluşturmaz.

Bu amaçla antrenman şiddet dağılımında (TID) korunan disiplin ve uzun adaptasyon süreleri vardır.

Oluşan Fizyolojik ve Psikolojik adaptasyonlar ile sporcu performansı sürekli ilerleyerek antrenman sürelerinde aynı tempolardaki hızını arttırır bu performans artışı müsabaka döneminde zirveye ulaşır

Sporcular yarışma süresi içerisinde hızlarını devam ettirebilmeleri için Enerji ihtiyacını mümkün olacak en uzun sürede Dengede tutma becerisine ve ekonomisine ulaşır, ihtiyaç olduğunda tempo değişikliği kabiliyetleri gelişir.

2025 Sezon Başı itibari ile uygulanmaya başlanan programların sporcularımızın performans gelişiminde olumlu sonuçları geri bildirimlere yansımaktadır.

Türkiye Kürek Federasyonunun Nihai Hedefi 2028 Los Angeles Olimpiyatlarıdır.

Bu hedef Klasik kürek için olduğu kadar Beach Sprint ve Para Rowing için bir bütündür.

Türk spor camiası kürekçilerimizin Olimpik seviyede dünyanın en iyileri ile rekabet edecek düzeye ulaştığını mutlaka görecek bu mutluluğu bütün camiamızın başarısı olarak yaşayacaktır.

Olimpik düzeyde sporcularımızın özellikle Erkek ve Kadın 1x, 2-,2x tekne sınıflarında veya bir dörtlüde Dünyada saygın sıralama başarısına ulaşması hayal değil, muhtemeldir.

 Türk kürekçiler 2028 Los Angeles Olimpiyatlarında  dünyadaki  en iyiler kadar yüksek antrenman düzeyine ulaşacak  ve büyük  başarma arzuları  ile L.A.Marine Stadium’da startta olacaktır.

Bütün umudumuz sporcularımızı, antrenörlerini, yöneticilerini orada alkışlamaktır.

Recep Selim Akıcı

Şubat 2025