Kürek sporunun geleceği ve stratejik yaklaşımlar.

Yazan: Recep Selim Akıcı

1) Elit seviyede Kürek Sporunun popülaritesi ne durumda.

2)Uluslararası Kürek Federasyonunun (FISA) yeni stratejik yaklaşımları.

3)Yeni stratejinin etkileri ne olabilir

4)Los Angeles 2028 oyunlarında yarışma mesafesinin 1500 metreye düşürülmesinin etkileri.

5)Paris Olimpiyatları sonrası Hafif Kilo kategorilerinin olimpik sınıftan çıkarılmasının sonuçları.

6)Beach Sprint Kürek formatının olimpik dal olarak kabul edilmesi.

Geçtiğimiz haftalarda Uluslararası Kürek Federasyonu (FISA) ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) yönetimleri kürek sporunun geleceğini de ilgilendiren önemli prensip kararlarını açıkladılar.

Bu kararlar ile;

Olimpiyat Oyunları kürek yarışma programından Hafif Kilo kategorisinin kaldırılmasını,

Los Angeles 2028 Kürek yarışma programına Coastal Rowing Beach Sprint müsabakalarının dahil edilmesini,

L.A.2028 Olimpiyatlarında yer alacak Kürek müsabakalarının daha önce planlandığı gibi Riverside Country Perris gölü yerine Los Angles şehrinde Long Beach Deniz Stadyumu Parkurunda organize edilip yarışma mesafesinin de 1500 metre olarak yapılmasını kabul etti.

Bu karar her ne kadar 2028 Los Angeles Olimpiyat Oyunları ile ilgili gözükse de gerçekte Uluslararası Kürek Federasyonunun yakın zamanda uygulamaya koyduğu yeni stratejilerinin  işaretlerini taşımaktadır.

1)Elit Seviyede Kürek sporunda popülarite ne durumda?

Uluslararası Spor Dünyasının Elit seviyede Kürek sporuna olan ilgi ve alakası 2012 Londra Olimpiyatları sonrasında giderek azalmış, Dünya Şampiyonaları, özellikle Dünya Kupaları gibi önemli sayılan Kürek organizasyonları popülaritesini kaybetmiştir.

 Kürek müsabakaları Olimpiyat oyunlarında mutlaka gidilmesi veya seyredilmesi gereken spor dalları arasından uzaklaşmıştır.

Uluslararası Kürek Federasyonunun organizasyonu olan Dünya Şampiyonası ve Dünya Kupası gibi etkinliklerinin yapısı seyretme, izleme aynı zamanda ticari açıdan sponsorlar tarafından çekici bulunmamaktadır. Bu sebepten son 9 yıldır dünya şampiyonalarının ana sponsoru yoktur.

Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Olimpiyat Oyunları televizyon yayın haklarından ve sponsorlarından elde ettiği gelirlerinden Uluslararası spor federasyonlarına mali katkı yapmaktadır.

Bu finansal desteğin miktarı o spor dalının dünya üzerindeki görünürlüğü popülerliği sponsorlardan gördüğü ilgi ve alakanın büyüklüğü ile orantılıdır. Spor dalları bu ölçütler ile kategorize edilmiştir.

 Kürek  ‘’C gurup’’ yani üçüncü sınıf en alt gurup spor dalları kategorisinde yer almaktadır.

FISA gelirlerinin %65-70 ini IOC’nin verdiği bu katkıdan sağlamakta finansal sürdürülebilirlik açısından zorluk çekmekte, bu durum kürek sporunun gelişmesi ile ilgili projelerin aksamasına sebep olmaktadır.

 159 ülkenin üye olduğu FISA’da önemli bir sayıda ülke bu kötü gidişin farkındadır.

2)FISA’da üye ülkelerden gelen öneriler sonrası yeni stratejik yaklaşımlar.

 Uluslararası Kürek Federasyonu mali zorlukları aşmak finansal sürdürülebilirliğini sağlamak ve en önemlisi Elit seviye kürek sporunun popülaritesinin azalmasını önlemek için çok geçte olsa yeni bir strateji izlemeye başlamıştır.

Diğer taraftan Uluslararası Olimpiyat Komitesi de Olimpiyat Oyunlarının ruhunun korunarak ve tam  ticarileşmesini önlemek için çeşitli  yeni modeller aramaktadır.

 IOC’nin bütçesinin  %70-80’i  TV yayın haklarından, küresel sponsorlardan ve olimpiyat düzenleyen şehirler tarafından finanse edilmektedir.

IOC Olimpiyat Oyunlarının gelirlerini arttırmak için temel unsurlar olarak;

 1-Televizyon izleyicilerini

 2-Müsabakaları izlemeye gelecek seyircileri.

3-Oyunların içeriğine göre küresel ve bölgesel yayın yapan medya platformlarını görmektedir.

Uluslararası alanda spor yayıncılığı pazarı her yıl daha rekabetçi bir hal almaktadır yayıncılar izleyiciyi kanalda tutmak ilgisini çekmek için birinci sınıf spor içeriği talep etmektedirler.

Tokyo olimpiyat düzenleme komitesi ve IOC, ‘’Z ‘’ Kuşağının ilgisini çekmek için onlar için çekici gelen popüler spor dallarını ve disiplinlerini programa dahil etmiş, bu spor dallarının bir kısmı Paris oyunlarında başka spor dalları ile yer değiştirmiştir

Uluslararası Olimpiyat Komitesi olimpiyatlara yeni bir spor dalını eklemek için şu beş kritere bakmaktadır.

1-Spor dalının maliyeti ve karmaşıklık açısından puanlaması

 2-Ev sahibi ülkenin o spor dalına ilgisi ve ülkedeki popülerliği

 3-Evrensellik. Spor dalının dünya üzerindeki yaygınlığı

  4-Cinsiyet eşitliği

 5-Genç kuşağın ilgisi alakası.

Kürek sporu çok köklü bir spor dalı olmasına rağmen elit seviyede yeterli ilgiye ulaşmakta sıkıntılar yaşamakta olimpik alanda giderek prestijini kaybetmektedir,

Uluslararası Kürek Federasyonu  bu tehlikenin farkında olduğundan bir takım girişimlerde bulunarak geçmişte değişimine  karşı durdukları yarış mesafesi, hafif kilolar ve  yeni müsabaka versiyonları vb. gibi konularda ‘’kültürümüz, temel değerlerimiz’’ demeyi bir ölçüde bırakıp ister istemez daha esnek olmaya ve yeni  adımlar atmaya adeta mecbur kalmıştır.

Kürek yarışma programından Hafif Kilo sınıfının kaldırıp yerine Beach Sprint formatında yarış ilave edilmesi L.A. 2028 Olimpiyatlarında müsabaka yerinin değiştirilmesi ve mesafesinin 1500 metre olarak kabul edilmesi bu değişimin en önemli örnekleridir.

 L.A. Olimpiyat hazırlık komitesi Riverside Country Perris gölünde organize edilecek müsabakaları konut ihtiyacı sorunu yaratacak vb gibi sudan sebepler uydurarak Long Beach Deniz Stadyumu Parkuruna alınmasını sağlamıştır.

1932 Olimpiyat Oyunlarında 2000 metre olarak kullanılan ancak 1955 yılında üzerine J.H. Davis köprüsü yapıldığından 1500 metreye indirilen kürek parkuru pasifik okyanusu kıyısında olduğundan  GEL-GİT sorunu vardır ve müsabaka programında aksamalara sebep olması muhtemeldir.

2028 Organizasyon komitesi bütün katılımcıları kürek parkuruna yakın olan Los Angeles UCLA Üniversitesi kampüsünde barındırmayı planlamakta gel-git sorunu baş gösterdiğinde yarışmacıları çok erken saatlerde uyararak yeni program için yarışma alanına kolaylıkla taşıyacağını belirtmektedir.

Bu önemli sorunlara rağmen FISA yönetimi geri adım atarak ‘’Teknik ve çevresel kısıtlamalara uyum sağlamak için yarışma yerini değiştirdik 1500 metre olmasını kabul ettik’’ diyerek bundan sonraki olimpiyatlarda da kürek yarış mesafesini tartışmaya açmıştır.

3)Alınan bu kararlar kürek sporunda neleri değiştirebilir veya değiştiremez.

Los Angeles Olimpiyat Oyunlarında 2000 metreden 1500 metreye geçişin Fizyolojik ve diğer alanlarda performansa etkisi olacak mı?

Klasik 2000 metre kürek yarışında enerji ihtiyacına aerobik sistem katkısı %84-87,5 olarak tespit edilmektedir.

1500 metre yarışında 2000 metre yarışmalarına göre toplam bitirme zamanı teknelere göre 90 ile 120 saniye daha az bir süre tutacaktır.

1500 metrede enerji sağlayan sistemlerden anaerobik katkı %5-15 arasında artış olarak hesaplanmakta bu da toplamda anaerobik enerjinin %25-30’a ulaşmasını gerektirecektir.

Antrenman planlarında Aerobik antrenman önemini 2000 metrede olduğu gibi aynı oranda koruyacak olimpiyat öncesindeki dönemde yüksek yoğunluklu ve sprint tip antrenmanlara biraz daha fazla yer alacaktır.

Elit seviyede kürekçilerin olimpiyat öncesine kadar 2000 metrelik klasik yarışma mesafesine uygun olan antrenman planlarında çok değişiklik ihtiyacı duymadan başarılı olabilmeleri çok muhtemeldir.

Tokyo Olimpiyatlarında yüzmede sporcuların hem 400 metre aynı zamanda 800 metre serbest stilde olimpiyat şampiyonluğu kazanmaları başarısı bunun önemli göstergesi ve örneğidir.

1500 metre mesafede Taktiksel olarak değişiklikler beklenebilir bu değişiklik 1500 metreyi en verimli ve en iyi zamanda tamamlamak için hızlı çıkış temposu sonrasında sabit hızda gidiş ve bitiriş olarak taktiksel değişiklikler olarak düşünüle bilinir.

Tekne ayarlarında bir değişiklik olasıdır bu değişiklik uzun topaç boyu ve dirsek açıklığında daha kısa tarama alanını sağlayarak 1500 metrede daha iyi performans beklenebilir.

Ancak yukarda bahsedildiği gibi hem antrenman planlarında aynı zamanda teknik alanlarda önemli bir değişiklik yapmadan başarılı olacak ekip ve sporcular göreceğimizde çok muhtemeldir.

4)Hafif kilo kategorisinin olimpik sınıftan kaldırılması:

Kürek sporu tarihsel olarak Avrupa, Kuzey Amerika, Avustralya ve yeni Zelanda’da yaygın bir spor dalıdır.

Dünya küreğinin çok önemli şahsiyetlerinden 1958-1989 yılları arasında görev yapan İsviçreli eski FISA başkanlarından Thomas Keller, Kürek sporunun küresel olarak büyümesini istiyordu bu nedenle Fiziksel olarak büyük ölçülere sahip kürekçiler yanında daha makul boy ve kiloda sporcularında dünya şampiyonalarında yarışmasını sağlamak sureti ile bu gelişmenin sağlanacağına inanıyordu.

Onun bu düşüncesi ile FISA, Dünya Şampiyonalarında ilk Hafif Kilo yarışmaları erkeklerde 1974 yılında kadınlarda ise 1985 yılında yarışma programına dahil edildi.

 Hafif kilo kategorisi karşı görüşe sahip önemli kürek ülkelerine rağmen 1996 Olimpiyatlarında Olimpik Tekne Sınıfı olarak kabul edildi

Hafif Kilo Sınıfı küreğin dünya üzerinde yaygınlaşmasına katkıda bulundu. Thomas Keller Başkanlığı döneminde üye ülke sayısı ve katılım 4 kat arttı. Ancak 2002 yılına gelindiğinde Uluslararası Olimpiyat Komitesi dövüş sporları ve halter dışındaki  sporlarda  sıkletin kaldırılmasına karar verdi .

FISA içerisinde önemli bir sayıda üye ülkenin Hafif Kiloların Olimpik Sınıf olarak kalması için epey çalışmalar yapılmasına rağmen IOC kararını uyguladı ve Paris OlimpiyatlarI sonrasında bu sınıfları olimpik programdan kaldırıldığını açıkladı .

 Bu kararın alınacağının belli olmasından sonra kürek sporunda birçok gelişmiş ülkenin hafif kilo milli takım seçmelerini kaldırdığı görülmektedir

Bu karar tabii olarak hafif kilo sporcularını ve sadece bu sınıfta başarı arayan ülkeleri olumsuz etkileyecektir.

 Ancak;

 Son yıllarda Olimpiyatlarda ve Dünya Şampiyonalarında Hafif Kilo sınıflarında yarışan ekiplerin performansları ile Ağır Kilo ekiplerinin performanslarının birbirine çok yakın olması, bazı yıllarda madalya kazanan Hafif Kilo ekiplerinin Ağır Kilolardan daha iyi zamanlarla başarılı oldukları görülmektedir.

Dolayısı ile Kürek Sporunda Fiziksel yapımının performansa etkisi vardır ancak bu sadece boy ve kilo ile sınırlı tutulamaz bu spor dalında makul sayılabilecek ölçüde boy ve kiloya sahip sporcular performansta etkili diğer faktörler ve en önemlisi olan güçlü  kardiyovasküler büyüklüklere sahip iseler kendilerinden daha cüsseli rakiplerini kolaylıkla geride bırakabilirler.

 Önemli olan 2 metrelik dev sporcuyu bulmak değil başarıya giden doğru yolu yöntemi bulmaktır.

5)Coastal Rowing Beach Sprint formatının Olimpik Kürek programına dahil edilmesi?

Coastal Rowing içerisinde yer alan Beach Sprint formatı LA 2028 de Kürek yarışma programına dahil edilmiştir.

Plaj Sprint kürek ile ilgili kota ve yarışma formatı ile ilgili son karar 2024 Paris Olimpiyatları sonrası yapılacak IOC İcra Kurulu toplantısında verilecektir.

Halihazırda kumsal zeminde 10-50 metrelik sprint koşu sonrasında 250 metrelik slalom kürek çekiş ve 250 metre 180 derecelik geri dönüş içeren bu formatın Olimpik Branş olarak kabul edilmesi sonrasında FISA Başkanı Jean Cristhope Rolland küresel görünürlük açısından kürek sporumuz için heyecan verici bir dönüşüm olarak gördüğünü söylemiştir.

Kritik soru: Beach Sprint formatında müsabakalar TV de  ve yerinde izleyici sayısı ile dünya çapında ilgi alaka görüp kürek sporunun görünürlüğüne  büyümesine gerçekten  katkı sağlayacak mı  yoksa klasik küreği baltalayacak mı?